نقش معناشناسی در اعتبارسنجی احادیث

📝 نقش معناشناسی در اعتبارسنجی احادیث
🎙 استاد قائمی‌نیا «زید عزه»
⏰ ساعت ۱۶

🕌 مشهد، مدرسه علمیه میرزا جعفر، مدرس مرحوم ادیب نیشابوری (ره)

معرفی استاد
رزومه حجت‌الاسلام دکتر علیرضا قائمی‌نیا
📰 تحصیلات: الف) خارج فقه و اصول در حوزه علمیه قم (ورود به این حوزه در سال ۱۳۶۰) ب) ارشد فلسفه اسلامی از موسسه امام ره (۷۹) ج) دکتری حکمت متعالیه و کلام از دانشگاه تربیت مدرس (۸۵-۸۶)
👥 اساتید: آیت‌الله وحید خراسانی – آیت‌الله شیخ جواد تبریزی – آیت الله فاضل لنکرانی – آیت الله جوادی آملی – آیت الله حسن‌زاده آملی – آیت الله مصباح یزدی و…
📌 مسئولیت‌های اجرایی: مدیر گروه روش‌شناسی پژوهشکده کلام دانشگاه قرآن و حدیث (۹۳ الی ۹۷) – مدیر گروه تفسیر دانشگاه قرآن و حدیث (۹۴ الی ۹۷) – عضو کمیته تخصصی گسترش علومِ وزارت علوم (۹۰) – رئیس پژوهشکده حکمت اسلامی (۹۰ الی ۹۲) – عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی (دانشیار) – مدیر پژوهش دانشگاه باقرالعلوم ع قم (۸۵ الی ۸۷) و…

معرفی موضوع
معناشناسی در اعتبارسنجی احادیث به بررسی دلالت الفاظ و مفاهیم روایات در بافت تاریخی، زبانی و فرهنگی زمان صدور می‌پردازد. این علم با تحلیل ساختار واژگان، سیاق عبارات و دقایق بلاغی، به فهم دقیق‌تر مراد معصوم کمک می‌کند. در نقد حدیث، معناشناسی می‌تواند نشان دهد آیا الفاظ به کار رفته در روایت با اصطلاحات رایج عصر معصوم همخوانی دارد یا احتمال جعل یا تحریف وجود دارد. گاه اختلاف در برداشت‌های فقهی ناشی از تفاوت در فهم معنای واژگان کلیدی روایات است. بررسی سیر تطور معنایی واژه‌ها در گذر زمان، از ابزارهای مهم تشخیص احادیث جعلی یا اصیل محسوب می‌شود. معناشناسی همچنین به کشف مفاهیم ضمنی و اشارات پنهان در احادیث که ممکن است در نگاه اول آشکار نباشد، یاری می‌رساند. این روش در کنار نقد سندی و رجالی، به تکمیل فرایند اعتبارسنجی متون حدیثی می‌پردازد.