📝 تقریر و تحلیلِ نوآوری‌های حکمای مسلمان در مساله نفس
🎙 آیت الله یزدان پناه «دامت برکاته»
⏰ ساعت ۷:۳۰ و ۹:۱۵ صبح
🔸 به ساعات شروع کلاس‌ها دقت شود.
➖➖➖➖➖➖➖➖➖➖
معرفی استاد
آیت‌الله یدالله یزدان‌پناه از اساتید برجستهٔ حوزهٔ فلسفهٔ اسلامی و عرفان نظری است که به‌ویژه در شرح و تدریس آثار ملاصدرا و ابن‌عربی تخصص دارد. وی سال‌ها در حوزهٔ علمیهٔ قم و دانشگاه‌های کشور به تدریس حکمت متعالیه و عرفان اسلامی اشتغال داشته است. از ویژگی‌های ممتاز یزدان‌پناه، تسلط عمیق بر متون اصیل فلسفی و عرفانی و توانایی بیان نظام‌مند مفاهیم پیچیدهٔ این حوزه‌هاست. تألیفات ارزشمندی همچون «درآمدی بر معرفت نفس در حکمت متعالیه» و شرح‌های مفصّل بر آثار ملاصدرا از جمله دستاوردهای علمی او محسوب می‌شوند. ایشان با رویکردی تحلیلی و انتقادی به بازخوانی میراث فلسفی-عرفانی اسلام می‌پردازد و پیوند آن را با مسائل معاصر بررسی می‌کند. حضور فعال در مجامع علمی و مشارکت در گفت‌وگوهای میان‌فرهنگی از دیگر ابعاد فعالیت‌های این استاد برجسته است.
معرفی موضوع
حکمای مسلمان با تلفیق میراث فلسفی یونان، بینش‌های دینی و یافته‌های تجربی، تحولی ژرف در مسئلهٔ نفس ایجاد کردند. نوآوری محوری ملاصدرا با طرح «حرکت جوهری نفس»، آن را از صورتِ مفهومی ایستا به موجودی پویا و تکاملی تبدیل کرد. ابن‌سینا با تمایز قاطع بین نفس و بدن، بر خودآگاهی به عنوان شاهدی بر تجرد نفس تأکید ورزید. سهروردی با معرفت‌شناسی اشراقی، ابعاد معنوی و شهودی نفس را پررنگ‌تر از رویکردهای صرفاً عقلی نمود. غزالی با نقدِ رویکردهای فلسفی صرف، بعد اخلاقی-تربیتی نفس را برجسته ساخت. میرداماد با نظریه «حدوث دهری»، مسئلهٔ نسبت نفس با بدن را در افقی فراتر از زمان مادی تحلیل کرد. این متفکران با عبور از روان‌شناسی ارسطویی، به نظام‌های پیچیده‌ای از مراتب نفس (نباتی، حیوانی، انسانی و عقلانی) دست یافتند.
